กลุ่มทอผ้าไทลื้อบ้านทุ่งมอก

กลุ่มทอผ้าไทลื้อบ้านทุ่งมอก อ.เชียงม่วน จ.พะเยา เป็นการรวมตัวของกลุ่มผู้สูงอายุ และสตรีวัยทำงานภายในชุมชน ที่ใช้เวลาว่างจากการทำนา ทำสวน มาร่วมกันทอผ้าไทลื้อโดยใช้ลวดลายดั้งเดิม อย่างลายน้ำไหล ลายยกง่ามหางปลา และลายดอกผักแว่น สะท้อนถึงแหล่งที่อยู่อาศัยที่มีแม่น้ำยมไหลผ่าน ความอุดมสมบูรณ์ของสายน้ำ ที่เป็นแหล่งอาหารในชุมชน ซึ่งลวดลายเหล่านี้เป็นลาดลายที่สืบทอดต่อมาจากบรรพบุรุษ และยังคงใช้กี่กระตุกพื้นบ้านที่มีหน้ากว้าง 64 นิ้ว ในการผลิตผ้าซิ่นสู่ท้องตลาด

ปี 2543 กลุ่มทอผ้าไทลื้อ บ้านทุ่งมอก เกิดขึ้นจากการรวมตัวของกลุ่มสตรีแม่บ้านในชุมชนบ้านทุ่งมอก ที่ใช้ช่วงเวลาว่างจากการประกอบอาชีพทำนาและทำสวน เพื่อหารายได้เสริมให้กับครอบครัว และเพื่อการอนุรักษ์การทอผ้าไทลื้อ และยังให้สมาชิกร่วมกันลงหุ้นคนละ 100 บาท เพื่อเป็นต้นทุนในการทำกิจกรรมกลุ่ม อย่างไรก็ตามทางกลุ่มทอผ้าไทลื้อก็ยังได้รับการสนับสนุนจากกรมการพัฒนาชุมชนของจังหวัด สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย (กศน.) ได้เข้ามาร่วมพัฒนาศักยภาพให้กับทางกลุ่ม ในเรื่องการย้อมสีธรรมชาติ การทำควาสะอาดด้ายฝ้ายด้วยสบู่ และโซดาแอช  การออกแบบลายผ้าทอ การออกแบบผลิตภัณฑ์จากสิ่งทอร่วมสมัย ในปี 2549 ทางกลุ่มได้จดทะเบียนเป็นวิสาหกิจชุมชน  ปี 2550 ได้รับรางวัลของดีบ้านฉัน ในปี 2554 องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านบางและมูลนิธิเพื่อการพัฒนาแรงงานและอาชีพได้เข้ามาสนับสนุนการรวมกลุ่ม รวมถึงเข้ามาสนับสนุนในกระบวนการผลิต การพัฒนาผลิตภัณฑ์และการบริหารจัดการกลุ่ม ซึ่งนางแสงนิล อุ่นตาล ที่เป็นผู้ริเริ่มชักชวนสตรีภายในชุมชน และสมาชิกคนเก่าๆ ให้เข้ามารวมกลุ่มกันอีกครั้ง ซึ่งมีจำนวนสมาชิกทั้งหมด 30 คน  และยังคงวัตถุประสงค์ของการรวมกลุ่มเพื่อสร้างรายได้ให้กับชุมชนและครอบครัวผ่านการส่งเสริมอาชีพการทอผ้า  ปี 2557 ได้รับรางวัลด้านผ้าทอโดดเด่น และผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรม จ.พะเยา

สินค้าภายใต้กลุ่มทอผ้าไทลื้อ บ้านทุ่งมอก จะเป็นสินค้าที่แปรรูปจำพวก ผ้าซิ่น ผ้าทอ กระเป๋าย่าม ถุงย่ามประยุกต์ ตุง ซึ่งสินค้าทุกชนิดคงเอกลักษณ์ลวดลายดั้งเดิม คือ ลายน้ำไหล ใส่ลายมุกจก ยกง่ามหางปลา ใส่เกาะขอแหลม แซมดอกผักแว่น ดังนั้นการผ้าทอจึงเปรียบเสมือนการเล่าเรื่องราว ที่สะท้อนถึงประวัติศาสตร์ของความเป็นมาของผู้ทอผ้าและวิถีชีวิตชาวไทลื้อเป็นการสืบสานวัฒนธรรมและสืบทอดภูมิปัญญา มีลวดลายที่สวยงาม ใช้สีธรรมชาติในการย้อม สามารถนำไปใช้ ตัดเสื้อ ผ้าคลุมเตียง ผ้าปูโต๊ะ ผ้าพันคอ ตุง ถุงย่าม และ ผ้าถุง ฯลฯ